تاریخچه گروه مکانیک دانشگاه

گروه مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی قم فعالیت خود را از مهرماه سال 1389 با جذب 59 دانشجو در مقطع کارشناسی آغاز نمود. در سال 1390 نیز تعداد دانشجویان این گروه به 167 نفر رسیدند.

اساتید گروه

اعضای هیأت علمی گروه مکانیک از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های مطرح کشور و دارای تخصص‌های مختلف در شاخه‌های متنوع رشته مهندسی مکانیک هستند. در حال حاضر اعضای هیأت علمی به شرح زیر می‌باشد.

دکتر  جهان تقی زاده: گرایش ساخت و تولید(مدیر گروه مکانیک)

دکتر مهدی محسنی: گرایش تبدیل انرژی

دکتر جعفر قنبری: گرایش طراحی کاربردی

دکتر جواد راستی: گرایش مواد

همچنین 4 فرد دیگر به صورت بورسیه عضو این گروه هستند که در حال انجام پایان‌نامه‌های خود می‌باشند و به زودی بعد از فارغ‌التحصیلی در مقطع دکترا در خدمت گروه خواهند بود.

مقدمه‌ای در مورد رشته مهندسی مکانیک

مكانیك علمی است كه در مورد اثر نیرو بر اجسام بحث می‌كند. به عبارت دیگر مكانیك علم حركت و علم بررسی رفتار مواد است. رفتار هر ماده (جامد یا سیال) در حال حركت و سکون موضوع علم مكانیك است. بنابراین از نظر كاربردی، مهندسی مكانیك گسترده‌ترین شاخه مهندسی می‌باشد. خودرو، هواپیما‌،‌ موشك، سفینه فضایی، ماهواره، كشتی، زیر دریایی، نیروگاه، تأسیسات، انرژی (فسیلی، اتمی، خورشیدی، بادی)، رباتیك و كنترل، ماشین ابزار و تولید، بخشی از موضوعات و صنایعی هستند كه نیازمند مهندسی مكانیك می‌باشند.

به عبارت دیگر، رشته مهندسی مکانیک در برگیرنده تمامی علوم و فنونی است که با تولید، تبدیل و استفاده از انرژی و کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین‌آلات و همچنین طراحی و کنترل سیستم‌های مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می‌باشد. این موارد شامل محاسبات فنی، مدل‌سازی و شبیه‌سازی، تهیه نقشه‌ها، تدوین روش ساخت، تولید و آزمایش محصول می‌شود. دروس این رشته غالباً کاربردی بوده و در ارتباط تنگاتنگی با دروس ریاضیات و فیزیک است. تعداد واحدهای این رشته 140 واحد درسی به شرح زیر می‌باشد.

مباحث اساسی در مهندسی مکانیک و بازار کار آن

مباحث و موضوع‌های اساسی در مهندسی مکانیک شامل موارد زیر می‌شود.

ایستایی‌شناسی (استاتیک)، پویایی‌شناسی (دینامیک)، ترمودینامیک، مکانیک شاره‌ها (مکانیک سیالات)، انتقال حرارت، مکانیک مواد (مقاومت مصالح)، طراحی، تحلیل و شبیه‌سازی سیستم‌های مکانیکی، ارتعاشات، کنترل، سیستم‌های کنترلی شامل هیدرولیک و نیوماتیک.

رشته مهندسی مکانیک به عنوان جامع‌ترین رشته مهندسی دارای دروس مشترک با اغلب رشته‌های مهندسی دیگر نظیر مهندسی دریا، مهندسی شیمی، مهندسی هوافضا، مهندسی صنایع، مهندسی عمران، مهندسی پزشکی، مهندسی پلیمر و مهندسی ماشین‌آلات کشاورزی می‌باشد. در نتیجه لازم است تا یک مهندس مکانیک با مهندسان دیگر رشته‌ها، همكاری داشته باشد.

مهندسی مكانیك با به کارگیری اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما به طراحی، تجزیه و تحلیل سیستم‌ها، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و ماشین‌ها می‌پردازد. به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره كرد.

موتورها و سیستم‌های کنترل وسایل نقلیه مانند خودرو و هواپیما، انواع نیروگاه‌ها، اجزا و قطعه‌های گوناگون با ابعاد میکروسکوپی گرفته تا چرخدنده‌های غول‌آسا، فناوری لیزر، طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر، اتوماسیون و رباتیک، دستگاه‌های تهویه مطبوع و تأسیسات، رایانه‌ها، تجهیزات ورزشی، صنعت پزشکی و داروسازی. بنابراین می‌توان گفت تقریباً همه جنبه‌های زندگی در ارتباط با مهندسی مکانیک قرار دارند. هر چیزی که حرکت کند یا انرژی مصرف نماید، حتماً علم مکانیک در طراحی یا ساخت آن نقش داشته است. در نتیجه، فرصت شغلی این رشته در ایران نسبت به رشته‌های دیگر بسیار مناسب است چراکه در هر مجتمع و کارگاه صنعتی نیاز به فارغ‌التحصیلان این رشته امری ضروری است.

توانایی‌های مورد نیاز

"مکانیک بهشت ریاضیات است" این جمله زیبا از لئونارد اولر ریاضی‌دان بزرگ سوئیسی، بیانگر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با مکانیک است. یک مهندسی مکانیک به خصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و مسایل ریاضی بسیار استفاده می‌کند. از سوی دیگر، مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش‌آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می‌شوند. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد. طراحی‌ای كه آمیخته‌ با هنر و فن می‌باشد خمیر مایه اصلی مهندسی مكانیك است.

مقاطع مختلف تحصیلی

رشته مهندسی مکانیک مشابه بسیاری از رشته‌های دیگر، دارای سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا می‌باشد. این رشته تا چندی پیش دارای سه گرایش حرارت و سیالات، طراحی جامدات و ساخت و تولید در مقطع کارشناسی بود اما در سال‌های اخیر گرایش‌های آن حذف شده و دانشجویان تحت عنوان کلی مهندسی مکانیک وارد دانشگاه می‌شوند. از اواسط تحصیل به بعد دانشجویان می‌توانند با توجه امکانات دانشگاه، دروس تخصصی مورد علاقه خود را تا سقف 15 واحد انتخاب کنند. بنابراین تفاوت گرایش‌های مختلف در دوره کارشناسی حداکثر 15 واحد خواهد بود. در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا، مهندسی مکانیک در گرایش‌های مختلفی از جمله طراحی کاربردی، تبدیل انرژی، دینامیک و کنترل، سیستم‌های انرژی، مواد، خودرو (سازه، تعلیق و نیروی محرکه) ادامه می‌یابد.

آزمایشگاه‌ و كارگاه‌های مورد نیاز

آزمایشگاه‌ها و كارگاه‌های مورد نیاز برای رشته مهندسی مكانیك عبارتند از:

آزمایشگاه ترمودینامیك، مكانیك سیالات، مقاومت مصالح، دینامیك و ارتعاشات، مبانی مهندسی برق، فیزیك 1 و 2، كارگاه اتومكانیك، كارگاه ماشین‌ابزار، كارگاه جوشكاری و ورق‌كاری. آزمایشگاه‌های زیر نیز با توجه به گرایشی که دانشجویان می‌توانند انتخاب کنند اختیاری خواهد بود.

آزمایشگاه انتقال حرارت، آزمایشگاه علم مواد، آزمایشگاه کنترل اتوماتیک، آزمایشگاه ماشین‌های حرارتی، آزمایشگاه تأسیسات حرارتی و برودتی، آزمایشگاه موتورهای احتراق داخلی، آزمایشگاه رباتیک، کارگاه تأسیسات گرمایشی و کنترل‌های مربوطه، کارگاه تأسیسات تبرید و کنترل‌های مربوطه، کارگاه تأسیسات تهویه و کنترل‌های مربوطه.